کژتابی‌های ذهن و زبان

مقاله
کژتابی‌های ذهن و زبان
استاد بهاءالدّین خرمشاهی ـ57


یکی از دوستان من انسان بسیار ساده ای است؛ به طوری که بعضی از کلمات یا جملاتش در بین دوستان مثل ضرب‌المثل رایج شده است. یک بار از من پرسید: از برادرهایتان چه خبر؟ گفتم: والله می‌دانید که در شهرستان زندگی می‌کنند، گاهی تلفنی می‌زنند یا می‌زنم. گفت:«پس آمد و رفت تلفنی دارید؟»

*

یک بار هم همین بزرگوار تلفن منزل ما را گرفته بود و از هر در با هم سخن گفتیم و چاق ـ سلامتی و حتی اختلاط کردیم. خلاصه پس از چندین دقیقه صحبت از آدم و عالم یکهو درآمد که:«فلانی، تلفن شما را درست گرفته‌ام؟»

*

نظیر این مرد دانشمند اهل کتابی، در حدود پانزده سال پیش، در جمعی رو به من کرد و پرسید: فلانی، مرحوم جمال‌زاده زنده است؟

*

ایرانیان از بس که هنرهای بسیار را احتکار کرده‌اند، بعضی وقت ها برای انگلیسی ها هم لغت می‌سازند. مثلاً «گلر» به معنای دروازه‌بان، از ساخته‌های ایرانیان است وگرنه انگلیسی‌اش«gool keeper»است. دیگر آن که فکر می‌کنند«گُل»فوتبال همان گل گیاهی فارسی است. حال آن که «gool» به معنای «هدف، کسب امتیاز و غیره» است. حتی «فوتبالیست» هم ساختة ایرانیان است و انگلیسی‌اش«Football Player»(بازیکن فوتبال/ فوتبال بازیکن) است. یا «noblist»را به معنای برندة‌ جایزة نوبل به کار می‌برند که وطنی است.

*

در فرهنگستان زبان و ادب فارسی که بنده کوچکترین عضو آن هستم، در یک جلسه داشتیم تعداد اعضا را تکمیل و به اصطلاح کابینه را ترمیم می‌کردیم. قرار بر این شد که هر نامزدی را که 6 نفر تأیید کنند، نامزدی‌اش رسمی می‌شود و می‌رود به مرحلة رأی دادن/ گرفتن.

خلاصه همه چیز به خیر و خوبی پیش می‌رفت ولی شیرین کاری هایی هم رخ می‌داد. مثلاً کسی که برای نامزدی 6 رأی آورده بود، در انتخاب 5 رأی می‌آورد که حکایت از لااقل یک چرت مرغوب یکی از نامزدکنندگان داشت. تا زد و یک نفر را یکی از اعضا پیشنهاد کرد؛ یعنی بدون خواستگاری و بله‌برون، یکراست نامزد کرد، اما هیچکس به این نامزد و نامزدی رأی نداد. سکوتی طنزآور یا شاید قدری تلخ و گس حاکم شد. تا یکی از رندان گفت: ایشان به اتفاق آرا رأی نیاورد!

*

در مقالة «مرگ خاموش» که در 19 تیر ماه 1382 در یکی از روزنامه‌های صبح تهران چاپ شده بود، 15 ـ 10 دستورالعمل برای ترک سیگار که به خیال نویسنده خیلی کاری و کارا می‌آمده، درج شده بود. اولین آنها این بود: «به مدت 24 ساعت از کشیدن سیگار مطلقاً خودداری کنید.»

بقیة فند و ترفندهایی هم که برای ترک سیگار آورده، در همین مایه‌ها بود. یکی دیگرش به عین الفاظ این بود:‌«در مورد ترک سیگار یا کاهش مصرف آن فکر کنید. با دیگران در مورد کشیدن سیگار صحبت کنید». «یا رب این تَرکْ‌شناسی ز که آموخته بود؟»

*

یکی از دوستان نقل می‌کرد که با دوستش می‌رفته به قزوین (زادگاه چند علامه غیر از بنده. و چه کنم که جمل? اخیر داخل پرانتز، کژتاب از آب در آمد. حرف من درست است؛یعنی غیر از من که علامه نیستم. اما عاقلان دانند!) و در 30ـ20 کیلومتر مانده به قزوین در دست راست جاده (طبعاً چون در دست چپ نمی‌شود) تابلوی راهنمایی بوده که مسیر یا راه را به سوی الموت(Alamut)،دیار تاریخی معروف، نشان می‌داده. دوست دوستم از او می‌پرسد: فلانی، راهوالموت(Raholmoat)[راهِ الموت را این‌گونه خوانده بوده] یعنی چی و کجا؟

*

یکی از بچه‌های فامیل، یک روز با خوشحالی از مدرسه آمد و گفت: مامان، مامان، مژده؛ امروز «صفر آفرین» گرفتم!

*

یک نخبة نابغه‌آسای دیگر که همسایة ما بودند، یک روز داشت به منزلشان که یک طبقه بالاتر از طبقه و آپارتمان ما بود، باز می‌گشت.کیفش را مثل کوله‌پشتی به پشت انداخته بود که دست هایش آزاد باشد و بتواند از آنها برای علامت دادن استفاده کند. حالا علامت چی بود؟ دو انگشت سبابه‌اش را به طرفین دهان غنچه‌کرده‌اش که به حالتی که مثلاً بخواهدOی انگلیسی تلفظ کند، گرفته بود و شکلش شده بود ـOـ و مقصودش را که مادرش زودتر از ما فهمید این بود که امروز [هم] صفر گرفته‌ام.

سند «وقف» رونمایی شد

سند «وقف» رونمایی شد

سرویس سیاسی ـ اجتماعی: موقوفات در سراسر کشور حقوق خاص خود را دارند که گاهی بسیاری از مستأجران موقوفات هم از آن بی‌اطلاعند و در این زمینه باید دولت و مردم برای احقاق حقوق موقوفات مشارکت کنند.

به گزارش خبرنگار اطلاعات، این مطلب را حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی نماینده ولی فقیه و سرپرست سازمان اوقاف و امور خیریه کشور دیروز در چهارمین همایش وقف و رسانه اعلام کرد و ادامه داد: وقف مختص گروه و قشر خاصی نیست و به همه اقشار و اصناف جامعه تعلق دارد و همه ملت از آن بهره‌مند می‌شوند، همان‌طور که رسانه‌ها به همه مردم تعلق دارد.

او افزود: در دوره‌های مختلف تاریخ اسلام در حق این سنت پیامبراکرم(ص) و ائمه اطهار، ظلم‌های متعدد شده که لازم است برای جبران گذشته، قدم‌های جامع برداریم و در این میان نقش خبرنگاران بسیار مهم است و باید اصل وقف را هنرمندانه تبیین کنند، زیرا اگر با علم و آگاهی و هنرمندانه برای وقف تبلیغ نشود، نتیجه سوء می‌گذارد.محمدی درباره اهمیت موقوفات در تاریخ اسلام از قرون اولیه تاکنون اظهار داشت: تمامی مراکز تبلیغی دین، مراکز آموزش دینی و علوم جدید، حوزه‌های علمیه و تکایا و مساجد از صدر اسلام تاکنون جزء موقوفات بودند؛ پیامبر اکرم(ص) حکومت اسلامی را در مسجد پایه‌ریزی کرد، امام راحل سخنرانی مهم خود را در سال 42 را در مدرسه‌ای که وقف بود برگزار کرد و در دوران حیاتش، موضوعات مهم و راهبری‌هایش از حسینیه جماران پیگیری می‌شد که اکنون هم مهم‌ترین مسائل کشوری و دیدارهای رهبری در حسینیه امام خمینی(ره) که از موقوفات است، دنبال می‌شود.

نماینده ولی فقیه در سازمان اوقاف ادامه داد: در وقف خدمات روحی، روانی و عاطفی هم علاوه بر کارکرد فرهنگی و اجتماعی مطرح است و کسی که بخشی از سرمایه‌اش را برای کمک به محرومان صرف می‌کند، به لحاظ عاطفی اثرات ارزشمندی برایش به بار می‌آید که البته این اقدام او به کاهش فاصله طبقاتی و رواج روحیه ایثار و تواضع هم کمک می‌کند.او به نیات مختلف برای وقف اشاره کرد و ادامه داد: موقوفات بسیار کهنی وجود دارند که هنوز نیات واقفانشان حفظ شده و بر جای مانده است، از جمله موقوفه‌ای که مربوط به 1116 سال پیش است و برکات آن هنوز ادامه دارد.

محمدی درباره اجرای نیات واقفان هم تاکید کرد: باید اهداف وقف با دقت پیگیری و اجرا شود، در حالی که بسیاری از مستأجران موقوفات در این زمینه آگاهی ندارند و گمان می‌کنند صرفاً برای خیرات و مبرات وقف شده است. در عین حال وقتی ارزش مادی موقوفات مطرح می‌شود، باید عواید و بهره‌دهی آنها هم مشخص باشد تا در این حوزه تشکیک نشود. مثلاً اکنون بسیاری از رسانه‌های ضد انقلاب درباره ماهیت امامزادگان تشکیک می‌کنند و آنها را زیر سئوال می‌برند.

به گفته سرپرست سازمان اوقاف اکنون 770 نوع نیت وقف در کشور به ثبت رسیده است و 12 هزار متولی موقوفات خاص در سراسر کشور فعالیت می‌کنند؛ همچنین 800 سئوال در زمینه وقف در فهرست استفتائات مقام معظم رهبری به چشم می‌خورد که نشانه اهمیت این موضوع است.

او در عین حال تأکید کرد: برخی از نیت‌های وقف فراوانی دارند و مثلاً 51 درصد نیات را تشکیل می‌دهند، اما بعضی نیات فقط 2 درصد نیت واقفان کشور را شامل می‌شوند یا در تحقیقات مشخص شد که وقف به منظور ترویج قرآن کریم در کشورمان 8 درصد از نیات را تشکیل می‌دهد که در مقایسه با جمعیت بسیار ناچیز است و شاید به بی‌اطلاعی عموم مردم از موضوع وقف بر می‌گردد.

اظهارات وزیر ارشاد

در ادامه همایش دیروز، سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم تاکید کرد: وقف نماد نیکی و چشمه همیشه جوشان است که آثارش از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و به تعبیر امام علی(ع) خوبی‌هایش به فرزندان و نسل واقفان تسری می‌یابد.

او ادامه داد: رسانه‌ها باید از وقف به عنوان باقیات‌الصالحات یاد کنند و سازمان اوقاف هم باید ابعاد اقتصادی، فرهنگی و تربیتی این اقدام را برای عموم مردم تشریح کند که اگر به درستی به این وظیفه عمل کند، افراد زیادی در سطح جامعه تشویق به وقف می‌شوند.

حسینی افزود: به جای آنکه در رسانه‌ها تنش را دامن بزنیم و موضوعاتی را مطرح کنیم که سودی به حال مردم ندارد، به موضوعاتی بپردازیم که به همه ملت سود می‌رساند و اگر رسانه‌ها این هنر را داشته باشند، برای پیشرفت و تعالی جامعه گام‌های بلندی بر می‌دارند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به تعامل با مدیران مسئول رسانه‌های مختلف اشاره کرد و ادامه داد: جلسات متعددی با آنان برگزار می‌کنیم که هم آنان انتقادهایی به ما مطرح می‌کنند و هم ما برخی اوقات گلایه‌هایی داریم؛ مثلا این که چرا باید همه مردم هنرمندان، بازیگران‌هالیوود و بالیوود و بازیکنان فلان تیم فوتبال را بشناسند، اما بسیاری از چهره‌های خدوم و مؤمن که عمر خود را برای خدمت به خلق صرف می‌کنند، نشناسند، مثلاً مرحوم آقا مجتبی تهرانی عالم بزرگوار را همه مردم کشور به خوبی نمی‌شناسند و بیشتر مردم تهران با برکات و آثار این مرجع عالی‌قدر آشنایی داشتند. چرا باید چنین باشد که روزنامه‌ها فقط در صفحات اول خود عکس کسانی را چاپ کنند که حرف‌های تند سیاسی می‌‌زنند؟ مگر نمی‌شود چهره‌های فرهنگی و خدوم در این سطح مطرح شوند؟

سخنان‌حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی

در ادامه همایش وقف و رسانه، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز هم به اهمیت وقف اشاره کرد و افزود: باید برای توسعه وقف، نیازسنجی شود چون در بسیاری زمینه‌ها هنوز اقدام نشده است، مثلاً بیمارانی در همه شهرها هستند که هیچ عیادت‌کننده‌ای ندارند و می‌توان در این زمینه یک نیت وقف به ثبت رساند.

او ادامه داد: تبلیغ برای توسعه وقف هر چه کوتاه‌تر و کم هزینه‌تر باشد، بهتر است؛ پس سازمان اوقاف خودش باید در این باره فیلم بسازد و کار را به دست کارگردانان ندهد؛ زیرا بسیاری مواقع آنان اگاهی مناسب ندارند. قرائتی به برخی آیه‌های قرآن در زمینه وقف اشاره کرد و افزود: 11 روش بر اساس آیات قرآن در تبلیغ وقف مؤثر است، از جمله این که به مردم یادآوری کنیم که آنها کوچک هستند و اموالشان در معرض خسران و نابودی که اگر وقف کنند، چند برابر می‌شود.

رئیس ستاد اقامه نماز درباره روند تبلیغات در حوزه وقف هم تاکید کرد: اگر کار وقف اداری شود و ژست اداری بگیرد، هدف از بین می‌رود. مثل حوزه که از وقتی اداری شد، بدبخت شد؛ غرب مانند ما عمل نکرد و در بسیاری موضوعات و همه مسائل را از موضوعات کلان نخواست بررسی کند.

مثلا به امور تخصصی مثل حشره‌شناسی و اتم‌شناسی پرداخت و به امور مهم هوا و فضا رسید. برعکس، کشور ما از ابتدا خواست به امور ملکوتی، لاهوتی و ناسوتی بپردازد و از امور کوچک هم عقب ماند.

قرائتی همچنین اظهار داشت: نباید در برخی حوزه‌ها به دنبال ثبت در یونسکو بود. به چه دردی می‌خورد آجر پاره‌های مسجد جامع اصفهان در یونسکو ثبت شود؟ باید به دنبال مفاهیم بود و در باطن قرآن تدبر کرد؛ نه این که عده‌ای را جمع کنیم که بتوانند قرآن را برعکس بخوانند یا یک آیه را با یک نفس تلاوت کنند.

اینها همه بی عقلی است و کم نیستند مؤمنان بی عقل.

او تاکید کرد: نباید برای توسعه وقف و دیگر امور دینی اسراف کرد. البته مسرف در هر جایی بهانه‌ای می‌آورد، اگر در اداره باشدشأن نظام را بهانه و اسراف می‌کند و اگر هیچ کاری هم نداشته باشد و در خانه باشد، آبروداری را بهانه می‌آورد در حالی که باید ابتدا برای واجبات هزینه کنیم و سپس به مستحبات برسیم که در کنار این موارد توجه به نسل جدید بسیار مهم است.

او ادامه داد: در بسیاری موارد پول، عمر و جوانی مردم هدر می‌رود و همه می‌خواهند فقط دکتر و استاد دانشگاه باشند و فقط به فکر کار کردن با دانشجوها هستند؛ در صورتی که بیشتر جامعه را افراد دیگری تشکیل می‌دهند.

مثلا مسئولان چه میزان برای تاکسیرانان، رفتگرها و مرده‌شورها وقت می‌گذارند؟ چه میزان برای افراد فامیل خود وقت می‌گذارند؟ تعامل با این اقشار در سطح جامعه برخی اوقات اثرگذاری بیشتری دارد از این که وقت خود را فقط به دانشجویان اخصاص دهیم.

تقدیر از روزنامه «اطلاعات»

در پایان این همایش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مدیران مسئول، سردبیران و خبرنگاران رسانه‌های جمعی که در حوزه وقف فعالیت چشمگیر داشتند تقدیر کرد و بر این اساس از علیرضا خانی سردبیر روزنامه اطلاعات نیز قدردانی شد.

رونمایی از سند وقف

همچنین در این مراسم از سند «وقف» با حضور تویسرکانی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور رونمایی شد و نسخه عربی سایت راسخون وابسته به سازمان اوقاف هم شروع به کار کرد.

راه اندازی مترو، آلودگی هوای اصفهان را کاهش می‌دهد

راه اندازی مترو، آلودگی هوای اصفهان را کاهش می‌دهد


اصفهان - خبرنگار اطلاعات: راه اندازی مترو، راهکار مناسبی برای کاهش آلودگی هوا، روانسازی ترافیک و تسریع در رفت و آمد شهروندان در اصفهان است. رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان این مطلب، به پدیده وارونگی دما و آلودگی‌های زیست محیطی و مسائل و مشکلات ناشی از آن از جمله تعطیلی مدارس کلانشهر اصفهان اشاره کرد و افزود: منشاء بیشتر بیماری‌های قلبی، عروقی، ریوی و سکته‌های قلبی آلودگی‌های زیست محیطی در این کلانشهر است ولی کسی پاسخگو نیست. عباس حاج رسولی‌ها همچنین بر واگذاری امور و مباحث مردمی به شوراهای اسلامی تاکید کرد و مسایل اجرایی محیطی زیست را از وظایف مدیریت شهری دانست و گفت: راهکار اصلی و اساسی برون رفت از مشکلات آلودگی هوا و آلودگی‌های زیست محیطی کلانشهر اصفهان، واگذاری این مباحث به مدیریت شهری این کلانشهر است. او با بیان اینکه وضع آلودگی هوا و شیوع بیماری‌های ناشی از آن در شهر اصفهان نگران کننده است، اضافه کرد: اگر مباحث مسائل زیست محیطی این شهر به مدیریت شهری واگذار شده بود، کلانشهر اصفهان و مردم آن امروز با این مشکلات و ناراحتی‌ها روبرو نبودند. وی با اشاره به اینکه مردم استان اصفهان بیشترین مالیات را در کشور پرداخت می‌کنند، گفت: این استان از لحاظ درآمدی رتبه اول و از لحاظ تخصیص اعتبار و بودجه آخرین استان است. حاج رسولی‌ها افزود: دولت 13 درصد از درآمد استان اصفهان را به عنوان بودجه به این استان اختصاص می‌دهد در حالیکه این میزان در بعضی از استان‌های کشور بین 70 تا 120 درصد بوده و علت لاینحل و زمین ماندن مشکلات و معضلات شهر اصفهان همین امر است. همچنین عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر اصفهان، برخورد انفعالی با خشکسالی و آلودگی هوا در کلانشهر اصفهان را غیرقابل توجیه دانست و تلاش و اقدام‌های اصولی جدی و تاثیرگذار مسئولان کشور و استان برای جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی و رفع مشکل کم آبی اصفهان را خواستار شد. علیرضا نصراصفهانی با بیان اینکه امروز مسئولان، کارشناسان و متولیان آب و آلودگی‌های زیست محیطی در مقابل مردم مسئول بوده و باید پاسخگو باشند، افزود: کمبود آب و آلودگی‌های زیست محیطی در کلانشهر اصفهان امری بسیار جدی است بطوریکه نگران کننده و باعث شیوع بیماری‌های قلبی و عروقی و تنفسی شده است. او، بر تلاش و اقدام‌های کوتاه و بلند مدت مسئولان کشور و استان برای کاهش آلودگی‌های زیست محیطی در شهر اصفهان تاکید کرد و افزود: مردم از نمایندگان خود در شورای اسلامی شهر انتظار دارند این مهم را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و برای تامین سلامت آنان هر چند کوتاه مدت گام بردارد.

لغو طرح محدودیت زوج و فرد خودروها از امروز

لغو طرح محدودیت زوج و فرد خودروها از امروز

سرویس خبر: رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، از لغو طرح محدودیت زوج و فرد خودروها خبر داد و گفت: این طرح از امروز به حال عادی برگشت.

سردار حسین رحیمی عصر دیروز اعلام کرد: قرار بود اجرای طرح مذکور در پایتخت ادامه یابد که با توجه به مصوبه کمیته اضطراری کاهش آلودگی هوا اجرای آن از امروز متوقف شد.

وی افزود: طبق روال عادی از این پس خودرو ها می توانند در سطح شهر تردد کنند و فقط خودروهایی مجازند که در محدوده زوج و فرد رفت و آمد کنند که مجوز آرم طرح ترافیک را داشته باشند.

*اجرای طرح ضربتی

رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، همچنین با اشاره به اینکه یکی از عوامل تصادفات رانندگی در پایتخت، نقص در سیستم روشنایی خودروهااست، گفت: برخی رانندگان به ‌رغم اطلاع از اینکه نباید تغییری در چراغ‌های خودرو خود دهند، به انحای مختلف نسبت به تغییر رنگ یا نوع چراغ خودرو اقدام می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه بر اساس قانون، هر گونه تغییر رنگ در چراغ‌های جلو، عقب، دنده عقب و راهنمای خودروها ممنوع است، افزود: برخی رانندگان نسبت به نصب چراغ‌های زنون بر روی خودروهای خود اقدام می‌کنند که این امر به دلیل استاندارد نبودن این چراغ‌ها، موجب بروز مشکلات جدی از جمله کور کردن چند ثانیه‌ای رانندگان جلویی می‌شود.

رحیمی با اشاره به اینکه با تاریک شدن هوا رانندگان ملزمند نسبت به روشن کردن چراغ‌های خودرو خود اقدام کنند، گفت: برخی رانندگان چراغ‌های خودرو را در ساعات شب روشن نمی‌کنند و تصور می‌کنند که روشن نکردن چراغ، مهارت رانندگی آنها را نشان می‌دهد.

وی با اشاره به قانون جدید رسیدگی به تخلفات رانندگی گفت: بر این اساس نداشتن یا نقص چراغ‌های جلو، عقب، ترمز یا راهنمای وسیله نقلیه و یا تغییر رنگ چراغ‌ها علاوه بر برخورد پلیس، 300 هزار ریال نیز جریمه دارد و رانندگان این دسته از وسایط نقلیه برای اصلاح چراغ‌های خود به تعمیرگاه اعزام می‌شوند.

او تاکیدکرد ، بدیهی است رانندگانی که در ساعات شب و تاریکی هوا از چراغ‌های خودرو خود استفاده نکنند نیز مورد برخورد پلیس قرار می‌گیرند،سرداررحیمی درباره اجرای طرح ضربتی برخورد با تخلفات نقص فنی سیستم روشنایی خودروها گفت:ماموران گروه ضربت پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با استقرار در میادین و معابر پایتخت و ماموران پلیس بزرگراه‌ها در اتوبان‌های تهران نسبت به برخورد با خودروهای دارای نقص فنی سیستم روشنایی، اقدام می‌کنند.

رحیمی با اشاره به رخداد چهار فقره تصادف فوتی، 67 فقره تصادف جرحی و 93 فقره تصادف خسارتی در امسال در پایتخت به دلیل نقص سیستم روشنایی، گفت: در اتوبان یاسینی یک راکب موتورسیکلت به دلیل نداشتن چراغ و دید کافی با یک دستگاه خودرو که در کنار اتوبان متوقف بود، برخورد کرد و راکب آن جان باخت. رئیس پلیس راهور با تاکید بر اینکه استفاده از چراغ‌های زنون به هر شکلی ممنوع است ، گفت: در عین حال چراغ‌های زنون خودروهای خارجی که به صورت کارخانه‌ای نصب شده‌اند به دلیل استاندارد بودن و نداشتن نور خیره‌کننده مشکلی ندارند.