کژتابی‌های ذهن و زبان

مقاله
کژتابی‌های ذهن و زبان
استاد بهاءالدّین خرمشاهی ـ57


یکی از دوستان من انسان بسیار ساده ای است؛ به طوری که بعضی از کلمات یا جملاتش در بین دوستان مثل ضرب‌المثل رایج شده است. یک بار از من پرسید: از برادرهایتان چه خبر؟ گفتم: والله می‌دانید که در شهرستان زندگی می‌کنند، گاهی تلفنی می‌زنند یا می‌زنم. گفت:«پس آمد و رفت تلفنی دارید؟»

*

یک بار هم همین بزرگوار تلفن منزل ما را گرفته بود و از هر در با هم سخن گفتیم و چاق ـ سلامتی و حتی اختلاط کردیم. خلاصه پس از چندین دقیقه صحبت از آدم و عالم یکهو درآمد که:«فلانی، تلفن شما را درست گرفته‌ام؟»

*

نظیر این مرد دانشمند اهل کتابی، در حدود پانزده سال پیش، در جمعی رو به من کرد و پرسید: فلانی، مرحوم جمال‌زاده زنده است؟

*

ایرانیان از بس که هنرهای بسیار را احتکار کرده‌اند، بعضی وقت ها برای انگلیسی ها هم لغت می‌سازند. مثلاً «گلر» به معنای دروازه‌بان، از ساخته‌های ایرانیان است وگرنه انگلیسی‌اش«gool keeper»است. دیگر آن که فکر می‌کنند«گُل»فوتبال همان گل گیاهی فارسی است. حال آن که «gool» به معنای «هدف، کسب امتیاز و غیره» است. حتی «فوتبالیست» هم ساختة ایرانیان است و انگلیسی‌اش«Football Player»(بازیکن فوتبال/ فوتبال بازیکن) است. یا «noblist»را به معنای برندة‌ جایزة نوبل به کار می‌برند که وطنی است.

*

در فرهنگستان زبان و ادب فارسی که بنده کوچکترین عضو آن هستم، در یک جلسه داشتیم تعداد اعضا را تکمیل و به اصطلاح کابینه را ترمیم می‌کردیم. قرار بر این شد که هر نامزدی را که 6 نفر تأیید کنند، نامزدی‌اش رسمی می‌شود و می‌رود به مرحلة رأی دادن/ گرفتن.

خلاصه همه چیز به خیر و خوبی پیش می‌رفت ولی شیرین کاری هایی هم رخ می‌داد. مثلاً کسی که برای نامزدی 6 رأی آورده بود، در انتخاب 5 رأی می‌آورد که حکایت از لااقل یک چرت مرغوب یکی از نامزدکنندگان داشت. تا زد و یک نفر را یکی از اعضا پیشنهاد کرد؛ یعنی بدون خواستگاری و بله‌برون، یکراست نامزد کرد، اما هیچکس به این نامزد و نامزدی رأی نداد. سکوتی طنزآور یا شاید قدری تلخ و گس حاکم شد. تا یکی از رندان گفت: ایشان به اتفاق آرا رأی نیاورد!

*

در مقالة «مرگ خاموش» که در 19 تیر ماه 1382 در یکی از روزنامه‌های صبح تهران چاپ شده بود، 15 ـ 10 دستورالعمل برای ترک سیگار که به خیال نویسنده خیلی کاری و کارا می‌آمده، درج شده بود. اولین آنها این بود: «به مدت 24 ساعت از کشیدن سیگار مطلقاً خودداری کنید.»

بقیة فند و ترفندهایی هم که برای ترک سیگار آورده، در همین مایه‌ها بود. یکی دیگرش به عین الفاظ این بود:‌«در مورد ترک سیگار یا کاهش مصرف آن فکر کنید. با دیگران در مورد کشیدن سیگار صحبت کنید». «یا رب این تَرکْ‌شناسی ز که آموخته بود؟»

*

یکی از دوستان نقل می‌کرد که با دوستش می‌رفته به قزوین (زادگاه چند علامه غیر از بنده. و چه کنم که جمل? اخیر داخل پرانتز، کژتاب از آب در آمد. حرف من درست است؛یعنی غیر از من که علامه نیستم. اما عاقلان دانند!) و در 30ـ20 کیلومتر مانده به قزوین در دست راست جاده (طبعاً چون در دست چپ نمی‌شود) تابلوی راهنمایی بوده که مسیر یا راه را به سوی الموت(Alamut)،دیار تاریخی معروف، نشان می‌داده. دوست دوستم از او می‌پرسد: فلانی، راهوالموت(Raholmoat)[راهِ الموت را این‌گونه خوانده بوده] یعنی چی و کجا؟

*

یکی از بچه‌های فامیل، یک روز با خوشحالی از مدرسه آمد و گفت: مامان، مامان، مژده؛ امروز «صفر آفرین» گرفتم!

*

یک نخبة نابغه‌آسای دیگر که همسایة ما بودند، یک روز داشت به منزلشان که یک طبقه بالاتر از طبقه و آپارتمان ما بود، باز می‌گشت.کیفش را مثل کوله‌پشتی به پشت انداخته بود که دست هایش آزاد باشد و بتواند از آنها برای علامت دادن استفاده کند. حالا علامت چی بود؟ دو انگشت سبابه‌اش را به طرفین دهان غنچه‌کرده‌اش که به حالتی که مثلاً بخواهدOی انگلیسی تلفظ کند، گرفته بود و شکلش شده بود ـOـ و مقصودش را که مادرش زودتر از ما فهمید این بود که امروز [هم] صفر گرفته‌ام.

راه اندازی مترو، آلودگی هوای اصفهان را کاهش می‌دهد

راه اندازی مترو، آلودگی هوای اصفهان را کاهش می‌دهد


اصفهان - خبرنگار اطلاعات: راه اندازی مترو، راهکار مناسبی برای کاهش آلودگی هوا، روانسازی ترافیک و تسریع در رفت و آمد شهروندان در اصفهان است. رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان این مطلب، به پدیده وارونگی دما و آلودگی‌های زیست محیطی و مسائل و مشکلات ناشی از آن از جمله تعطیلی مدارس کلانشهر اصفهان اشاره کرد و افزود: منشاء بیشتر بیماری‌های قلبی، عروقی، ریوی و سکته‌های قلبی آلودگی‌های زیست محیطی در این کلانشهر است ولی کسی پاسخگو نیست. عباس حاج رسولی‌ها همچنین بر واگذاری امور و مباحث مردمی به شوراهای اسلامی تاکید کرد و مسایل اجرایی محیطی زیست را از وظایف مدیریت شهری دانست و گفت: راهکار اصلی و اساسی برون رفت از مشکلات آلودگی هوا و آلودگی‌های زیست محیطی کلانشهر اصفهان، واگذاری این مباحث به مدیریت شهری این کلانشهر است. او با بیان اینکه وضع آلودگی هوا و شیوع بیماری‌های ناشی از آن در شهر اصفهان نگران کننده است، اضافه کرد: اگر مباحث مسائل زیست محیطی این شهر به مدیریت شهری واگذار شده بود، کلانشهر اصفهان و مردم آن امروز با این مشکلات و ناراحتی‌ها روبرو نبودند. وی با اشاره به اینکه مردم استان اصفهان بیشترین مالیات را در کشور پرداخت می‌کنند، گفت: این استان از لحاظ درآمدی رتبه اول و از لحاظ تخصیص اعتبار و بودجه آخرین استان است. حاج رسولی‌ها افزود: دولت 13 درصد از درآمد استان اصفهان را به عنوان بودجه به این استان اختصاص می‌دهد در حالیکه این میزان در بعضی از استان‌های کشور بین 70 تا 120 درصد بوده و علت لاینحل و زمین ماندن مشکلات و معضلات شهر اصفهان همین امر است. همچنین عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر اصفهان، برخورد انفعالی با خشکسالی و آلودگی هوا در کلانشهر اصفهان را غیرقابل توجیه دانست و تلاش و اقدام‌های اصولی جدی و تاثیرگذار مسئولان کشور و استان برای جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی و رفع مشکل کم آبی اصفهان را خواستار شد. علیرضا نصراصفهانی با بیان اینکه امروز مسئولان، کارشناسان و متولیان آب و آلودگی‌های زیست محیطی در مقابل مردم مسئول بوده و باید پاسخگو باشند، افزود: کمبود آب و آلودگی‌های زیست محیطی در کلانشهر اصفهان امری بسیار جدی است بطوریکه نگران کننده و باعث شیوع بیماری‌های قلبی و عروقی و تنفسی شده است. او، بر تلاش و اقدام‌های کوتاه و بلند مدت مسئولان کشور و استان برای کاهش آلودگی‌های زیست محیطی در شهر اصفهان تاکید کرد و افزود: مردم از نمایندگان خود در شورای اسلامی شهر انتظار دارند این مهم را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و برای تامین سلامت آنان هر چند کوتاه مدت گام بردارد.

لغو طرح محدودیت زوج و فرد خودروها از امروز

لغو طرح محدودیت زوج و فرد خودروها از امروز

سرویس خبر: رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، از لغو طرح محدودیت زوج و فرد خودروها خبر داد و گفت: این طرح از امروز به حال عادی برگشت.

سردار حسین رحیمی عصر دیروز اعلام کرد: قرار بود اجرای طرح مذکور در پایتخت ادامه یابد که با توجه به مصوبه کمیته اضطراری کاهش آلودگی هوا اجرای آن از امروز متوقف شد.

وی افزود: طبق روال عادی از این پس خودرو ها می توانند در سطح شهر تردد کنند و فقط خودروهایی مجازند که در محدوده زوج و فرد رفت و آمد کنند که مجوز آرم طرح ترافیک را داشته باشند.

*اجرای طرح ضربتی

رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، همچنین با اشاره به اینکه یکی از عوامل تصادفات رانندگی در پایتخت، نقص در سیستم روشنایی خودروهااست، گفت: برخی رانندگان به ‌رغم اطلاع از اینکه نباید تغییری در چراغ‌های خودرو خود دهند، به انحای مختلف نسبت به تغییر رنگ یا نوع چراغ خودرو اقدام می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه بر اساس قانون، هر گونه تغییر رنگ در چراغ‌های جلو، عقب، دنده عقب و راهنمای خودروها ممنوع است، افزود: برخی رانندگان نسبت به نصب چراغ‌های زنون بر روی خودروهای خود اقدام می‌کنند که این امر به دلیل استاندارد نبودن این چراغ‌ها، موجب بروز مشکلات جدی از جمله کور کردن چند ثانیه‌ای رانندگان جلویی می‌شود.

رحیمی با اشاره به اینکه با تاریک شدن هوا رانندگان ملزمند نسبت به روشن کردن چراغ‌های خودرو خود اقدام کنند، گفت: برخی رانندگان چراغ‌های خودرو را در ساعات شب روشن نمی‌کنند و تصور می‌کنند که روشن نکردن چراغ، مهارت رانندگی آنها را نشان می‌دهد.

وی با اشاره به قانون جدید رسیدگی به تخلفات رانندگی گفت: بر این اساس نداشتن یا نقص چراغ‌های جلو، عقب، ترمز یا راهنمای وسیله نقلیه و یا تغییر رنگ چراغ‌ها علاوه بر برخورد پلیس، 300 هزار ریال نیز جریمه دارد و رانندگان این دسته از وسایط نقلیه برای اصلاح چراغ‌های خود به تعمیرگاه اعزام می‌شوند.

او تاکیدکرد ، بدیهی است رانندگانی که در ساعات شب و تاریکی هوا از چراغ‌های خودرو خود استفاده نکنند نیز مورد برخورد پلیس قرار می‌گیرند،سرداررحیمی درباره اجرای طرح ضربتی برخورد با تخلفات نقص فنی سیستم روشنایی خودروها گفت:ماموران گروه ضربت پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با استقرار در میادین و معابر پایتخت و ماموران پلیس بزرگراه‌ها در اتوبان‌های تهران نسبت به برخورد با خودروهای دارای نقص فنی سیستم روشنایی، اقدام می‌کنند.

رحیمی با اشاره به رخداد چهار فقره تصادف فوتی، 67 فقره تصادف جرحی و 93 فقره تصادف خسارتی در امسال در پایتخت به دلیل نقص سیستم روشنایی، گفت: در اتوبان یاسینی یک راکب موتورسیکلت به دلیل نداشتن چراغ و دید کافی با یک دستگاه خودرو که در کنار اتوبان متوقف بود، برخورد کرد و راکب آن جان باخت. رئیس پلیس راهور با تاکید بر اینکه استفاده از چراغ‌های زنون به هر شکلی ممنوع است ، گفت: در عین حال چراغ‌های زنون خودروهای خارجی که به صورت کارخانه‌ای نصب شده‌اند به دلیل استاندارد بودن و نداشتن نور خیره‌کننده مشکلی ندارند.